Wodanseiken, Wolfheze

  • Wetenschappelijke naam – Quercus robur
  • Nederlandse naam – Zomereik
  • Standplaats – Wolfhezerwerg, Wolfheze
  • Plantjaar – ca. 1550
  • Omtrek – > 600 cm
  • Bijzonderheden – groepje schilderachtige eiken

De Wodanseiken in natuurgebied de Wolfhezerheide ten zuiden van het dorp Wolfheze in de provincie Gelderland behoren tot de bekendste bomen van Nederland. De eiken zijn niet bijzonder groot, maar wel oud; schattingen variëren van 400 tot 600 jaar. De bomen zijn hoogstwaarschijnlijk geplant of ontkiemd kort na de aanleg van de sprengebeek (Wolfhezerbeek) die van 1550 dateert.

De grillig gevormde bomen worden tegenwoordig omgeven door een gemengd bos, maar eeuwenlang stonden ze in een open heidelandschap langs de beek. Dat verklaart waarom ze relatief klein gebleven zijn. De grondwaterstand ter plaatse is in de loop van de vorige eeuw ten behoeve van industrie- en drinkwaterwinning met zo'n 1 tot 2 meter verlaagd, een aantal bomen hebben dat niet overleefd.

Hoeveel bomen er deel uitmaken van deze groep, hangt af van interpretatie. Hoewel er in het gebied meer oude eiken staan worden er maar een aantal tot de 'echte' Wodanseiken gerekend. Wat verderop staat bijvoorbeeld in de tuin van een hotel een exemplaar dat van dezelfde leeftijd is als de bomen langs de beek, en omdat hij altijd vrij heeft gestaan, schiet hij er wat betreft omvang flink bovenuit.

Een van de wodanseiken is er in 1936 afgezaagd. De stronk hiervan staat er nog steeds en is rijk begroeid met grassen, kruiden, mossen en paddenstoelen.

De naam 'Wodanseiken' werd rond 1850 bedacht door de landschapschilders vader en zoon Bilders, die de promotors waren van de zogenoemde 'Oosterbeekse School' wier leden graag het veld ingingen om te schilderen. Hendrik Willem Mesdag en Willem Maris maakten er onder meer deel van uit. Groepjes kunstenaars hielden volgens de overlevering ook nachtelijke bijeenkomsten onder de oude eiken. Een zeer romantische schildering van de eiken dateert uit 1849 en is van de hand van de Arnhemse schrijver en schilder J.J. Cremer.

J.J. Cremer, De Wodanseiken bij Wolfheze, 1849, Museum Arnhem.
J.J. Cremer, De Wodanseiken bij Wolfheze, 1849, Museum Arnhem.
J.W. Bilders, Wodanseiken aan de beek in Wolfheze ca. 1860-1865, collectie Teylers Museum
J.W. Bilders, Wodanseiken aan de beek in Wolfheze ca. 1860-1865, collectie Teylers Museum